Zdziczenie obyczajów pośmiertnych (Bolesław Leśmian)
Reżyseria: Bogdan Hussakowski, muzyka: Andrzej Zarycki
Premiera: 23 października 1982 r.
Miejsce premiery: Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi
Opis przedstawienia:
W programie do spektaklu Zdziczenie obyczajów pośmiertnych Małgorzata Szpakowska zwraca uwagę na trzy rodzaje dramatu, zawartego w tekście Leśmiana: dramatu zbrodni, dramatu metafizycznego oraz dramatu egzystencjalnego. Bogdanowi Hussakowskiemu udało się w swej inscenizacji odsłonić te trzy wymiary tragedii, a przy tym zachować urok i poetyckość Leśmianowskiej frazy.
“Przedziwnemu i pięknemu dramatowi bytu i nieistnienia nadano w łódzkim Teatrze im. Jaracza doskonały kształt sceniczny” – pisała o Zdziczeniu obyczajów pośmiertnych Ewa Pankiewicz – “spektakl urzeka szlachetną, wysublimowaną wręcz prostotą, reżyser Bogdan Hussakowski uczynił zeń widowisko fascynujące teatralną urodą” (Dramat bytu i nieistnienia, „Życie Literackie” 1982, nr 44). Dopełnieniem tego świata była scenografia Grzegorza Małeckiego (nieco odrealniająca miejsce akcji) oraz przejmujące pieśni Andrzeja Zaryckiego.
W obsadzie spektaklu znaleźli się Lidia Duda (Krzemina), Bożena Rogalska (Marcjanna) oraz Marek Kalita/ Jerzy Światłoń (Sobstyl), którzy stworzyli skontrastowane ze sobą, intrygujące postacie.
Charakterystyka muzyki:
Współpraca Andrzeja Zaryckiego i Bogdana Hussakowskiego obejmuje czternaście przedstawień, wśród których wskazać można inscenizacje wybitnych dzieł polskiej i światowej literatury: Balladyna Juliusza Słowackiego (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, 1974), Doktor Faustus Christophera Marlowe’a (Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu, Ożenek Mikołaja Gogola (1972) czy Sonata Belzebuba Stanisława Ignacego Witkiewicza (Teatr Ziemi Opolskiej, 1973). Artyści poznali się w krakowskim Teatrze 38, w którym kompozytor współpracował też między innymi z Helmutem Kajzarem czy Jerzym Cnotą. Ostatnim wspólnie zrealizowanym spektaklem była Choinka u Iwanowów (2004), wystawiona na scenie krakowskiej szkoły teatralnej.
Muzyka w Zdziczeniu obyczajów pośmiertnych jest nierozerwalnie związana z tekstem i jego lirycznym charakterem. Jej różne odcienie można usłyszeć chociażby w dwóch pieśniach: w Com uczynił, żeś nagle pobladła? (na głos męski), czy Między mną a tobą (na głos żeński). Określając sposób funkcjonowania warstwy dźwiękowej w inscenizacjach Hussakowskiego warto przywołać słowa samego kompozytora, który twierdzi, że muzyka teatralna „powinna wchodzić w przedstawienie, wiązać się z nim organicznie, nadawać mu tempo, ekspresję, barwę” (Życie wspominam łagodnie. Andrzej Zarycki w rozmowach z Andrzejem Pacułą, 2017).
Magdalena Figzał-Janikowska
Nagranie:
Plakat spektaklu:
