Republika marzeń (Bruno Schulz)
Reżyseria: Rudolf Zioło, muzyka: Stanisław Radwan
Premiera: 10 lipca 1987 r.
Miejsce premiery: Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie

Opis przedstawienia:

Literacką podstawą dla Republiki marzeń była proza Brunona Schulza, z której wyciągnął reżyser wybrane wątki, postaci, sytuacje. Już w programie do spektaklu adaptacja opowiadań pisarza określona została jako wyzwanie, głównie ze względu na ich narracyjny, antyfabularny charakter. Rudolf Zioło nie próbował zresztą walczyć z ową niescenicznością Sklepów cynamonowych czy Sanatorium pod klepsydrą. „Nie ma w tym przedstawieniu, zgodnie ze strukturą prozy Schulza, linearnego ciągu wydarzeń, ich przyczynowo-skutkowego wynikania. Rządzi nim logika onirycznych wizji, czyli prawa, jakim podlega psychika człowieka w czasie snu” – pisała Elżbieta Baniewicz (Labirynt i księga, „Teatr” 1988).

Bardziej niż słowo krakowski spektakl budowały sugestywne obrazy (duża w tym zasługa scenografa Andrzeja Witkowskiego) oraz towarzysząca im muzyka Stanisława Radwana. Krytycy zwracali uwagę przede wszystkim na bogatą, poetycką formę przedstawienia, której walory nie przesłoniły jednak pewnych treściowych niedostatków, takich jak nadmierna epizodyczność oraz brak wyraźnego przesłania. Zachwyciły natomiast aktorskie kreacje Jana Peszka (Ojciec), Anny Dymnej (Adela) oraz Jacka Romanowskiego (Józef).

Charakterystyka muzyki:

„Osią konstrukcyjną przedstawienia stał się rytm muzyczny, budowany z powtórzeń słownych, melodycznych, sytuacyjnych, gestycznych i ruchowych” – pisał w swej recenzji Bronisław Mamoń (Republika marzeń, „Tygodnik Powszechny” 1987, nr 46), zwracając uwagę na Kantorowskie motywy obecne w spektaklu (za taki uważał również przewodnią rolę muzyki). Warstwa muzyczna, podobnie jak cała struktura spektaklu, charakteryzowała się dużym zróżnicowaniem nastrojów, zmianami metrycznymi i rytmicznymi. Muzyka decydowała o onirycznym, wizyjnym charakterze całości, jak również o emocjonalnym wyrazie poszczególnych scen. Rolę wiodącą pełniły tu solowe partie wiolonczeli i skrzypiec.

Republika marzeń była jednym z kilku wspólnych projektów Rudolfa Zioło, Stanisława Radwana oraz Andrzeja Witkowskiego, zrealizowanych na scenie Starego Teatru w Krakowie. Były to dzieła klasyki literatury, takie jak Księżniczka Turandot Carla Gozziego, Wujaszek Wania Antoniego Czechowa czy Burza Williama Szekspira.

Magdalena Figzał-Janikowska

Nagranie muzyki:

Okładka programu: